Η πανδημία έχει τεθεί υπό σχετικό έλεγχο σε Ευρώπη και Αμερική, στον υπόλοιπο κόσμο όμως, Ασία, Αφρική, Λατ.Αμερική, καλπάζει. Οι εργάτες σε Ασία και Αφρική που παράγουν για εμάς προϊόντα δεν έχουν προστατευτεί με εμβόλια και σε αυτές τις ηπείρους μετράμε ακόμα θύματα.
Ακόμα και όταν δεν μετράμε θύματα, μετράμε απώλειες σε ώρες εργασίας καθώς οι εργάτες νοσούν ή φροντίζουν καποιον από την οικογένεια που νοσεί και πρέπει να μείνουν σπίτι.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό για την παγκόσμια οικονομία?
Σημαίνει πως α) οι παραγωγικές δυνατότητες, δηλαδή τα εμπορεύματα είναι μικρότερες από το αναμενόμενο ενώ η ζήτηση, δηλαδή οι παραγγελίες εμπορευμάτων που κάνουμε εμείς στη Δύση αυξάνεται. Αυτό έχει σαν συνέπεια από μόνο του να αυξάνονται οι τιμές καθώς αυτοί που έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν και τον πελάτη που προτιμούν, συνήθως αυτόν που προσφέρει περισσότερα. Σε αυτή την αρχική τιμή έρχεται να προστεθεί και η τιμή μεταφοράς εμπορεύματος, καθώς επίσης στη ναυτιλία (τόσο στα καράβια όσο και στα λιμάνια) οι δυνατότητες εξυπηρέτησης είναι μειωμένες λόγω και θυμάτων, και ασθενών, αλλά και μέτρων προστασίας λόγω covid.
Άρα επίσης όσες ναυτιλιακές και λιμάνια έχουν τη δυνατότητα να χειριστούν χωρίς απώλειες χρόνου (και ανθρώπινων ζωών όπως δυστυχώς είδαμε πριν λίγες μέρες στον Πειραιά) τα εμπορεύματα έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους μικρούς ανταγωνιστές και βεβαίως τη δυνατότητα να αυξάνουν τις τιμές.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως από το πρώτο κιόλας χρόνο της πανδημίας η τιμή των κοντέινερ από Κίνα σε Ευρώπη και Αμερική εξαπλασιάστηκε! Έλλειψη παρατηρείται ακόμα και στα φορτηγά που μεταφέρουν τα εμπορεύματα στα καταστήματα.
Οι μελέτες της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve) λένε πως η κρίση στη παγκόσμια αλυσίδα ανεφοδιασμού θα παραμείνει και, θα ενταθεί και αυτό θα έχει οικονομικές επιπτώσεις -πληθωρισμό- για τις οποίες πρέπει να προετοιμαστούμε.
Ενδεικτικά, ο γενικός δείκτης τιμών έχει ανέβει κατά 5% τον τελευταίο χρόνο.
Παρ’όλα αυτά, η τάση του Δυτικού κόσμου για κατανάλωση δεν μειώνεται.
Τόσο στο ψηφιακό όσο και στο φυσικό λιανεμπόριο οι παραγγελίες αυξάνονται.
Πως αντιδρούν τα κράτη?
Η απάντηση των αμερικανικών αρχών στο φαινόμενο, θα είναι να μειώσουν την κρατική στήριξη στην οικονομία, ώστε να μειωθεί η ζήτηση και να πέσουν οι τιμές σταδιακά από το καλοκαίρι του 2022.
Καθώς αναμένεται όμως να μην κοπάσει η κρίση της αλυσίδας ανεφοδιασμού, τόσο οι κατασκευαστές όσο και οι έμποροι επενδύουν πλέον σε αποθηκευτικούς χώρους για τη διατήρηση αποθεματικών που θα βοηθήσουν στις περιόδους με δυσκολία ανεφοδιασμού.
Στον ανεπτυγμένο όμως κόσμο, παρατηρείται επίσης κρίση στον τομέα της εργασίας καθώς οι συνθήκες εργασίας γίνονται όλο και πιο πιεστικές για να καλυφθεί το κενό που δημιουργεί η Ασία, και σε συνδυασμό με τα αυταρχικά μέτρα και τον περιορισμό των ελευθεριών προκαλούν μεγάλες απεργίες αλλά ακόμα και παραιτήσεις ανθρώπων που δεν αντέχουν να δουλεύουν με αυτές τις συνθήκες.
Ποιές είναι οι μέχρι τώρα προβλέψεις?
Η πιο αισιόδοξη προοπτική είναι αυτή του επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, Ngozi Okonjo-Iweala, πως η κρίση θα διαρκέσει λίγους μήνες ακόμα, καθώς θα κορυφωθεί τα Χριστούγεννα και μετά θα αρχίσει η αποκλιμάκωση της ζήτησης.
Το ζήτημα όμως σίγουρα θα ζητηθεί περεταίρω στη σύνοδο των G20 καθώς ο πρόεδρος Biden πιέζει προς την ανάληψη μέτρων όπως την 24ωρη λειτουργία των λιμανιών του Los Angeles και του Long Beach και τα πρόστιμα στις μεταφορικές εταιρίες που καθυστερούν να φορτώσουν εμπορεύματα. Στην Ευρώπη, παρότι παρατηρείται ξεκάθαρα η ενεργειακή κρίση, το ζήτημα του πληθωρισμού, που έχει αγγίξει τα υψηλότερα επίπεδα από το 1993, δεν φαίνεται ακόμα να προκαλεί θεσμικές αντιδράσεις. Η ΕΚΤ προβλέποντας πως η μεγέθυνση της οικονομίας θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος του έτους, δεν λαμβάνει νέα μέτρα.
Παρ’όλα αυτά η πανδημία έδειξε πως πολλές αξίες αναθεωρήθηκαν κάποιες προς το καλύτερο όπως το αίτημα για πιο αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και ζωής, αλλά οι περισσότερες προς το χειρότερο, όπως η υπερκατανάλωση, η οποία βασίζεται κυρίως σε ψυχολογικά κίνητρα όπως ο φόβος της κατάρρευσης, η ανασφάλεια, η μοναξιά.
Και η υπερκατανάλωση του Δυτικού κόσμου οδηγεί σε ακόμα πιο άσχημες συνθήκες εργασίας στην Ανατολή αλλά και σε υποτίμηση του περιβάλλοντος στην υφήλιο. Δυστυχώς η πανδημία δεν μας δίδαξε πόσο ανάγκη έχουμε για μια ισόρροπη ανάπτυξη.
