Σε διεθνές, ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο, εν μέσω -και επ’ αφορμή- της υγειονομικής κρίσης, διεξάγεται συζήτηση ως προς την αναγκαιότητα μετασχηματισμού της οικονομίας προς ένα νέο παραγωγικό μοντέλο για την μετά-Covid περίοδο. Ο διάλογος αφορά αφενός την ανάκτηση του «χαμένου εδάφους» στο πεδίο της οικονομίας και αφετέρου την αντιμετώπιση του ζητήματος της κλιματικής κρίσης, η οποία επιταχύνεται και επηρεάζει ασύμμετρα τους πιο ευάλωτους. Η ζητούμενη βιωσιμότητα ενός νέου παραγωγικού μοντέλου συνδέεται ευθέως με τον ενεργειακό τομέα.
Οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν ένα νέο υποκείμενο στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης. Μέσω της αυξημένης κοινωνικής συμμετοχής και με σεβασμό στις τοπικές ιδιαιτερότητες και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το παραγωγικό μοντέλο που εισάγουν, οι ενεργειακές κοινότητες αμφισβητούν στην πράξη το παραδοσιακό συγκεντρωτικό μοντέλο οργάνωσης και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αντιπαραβάλουν ένα πιο αποκεντρωμένο μοντέλο όπου οι πολίτες μπορούν να κατέχουν και να χρησιμοποιούν τα τεχνολογικά μέσα παραγωγής ενέργειας, εισάγοντας ταυτόχρονα την έννοια της ενεργειακής δημοκρατίας.
Η παρούσα μελέτη έχει ως βασικό σκοπό να αναδείξει το σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξουν οι πολίτες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και η τοπική αυτοδιοίκηση στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα, εξασφαλίζοντας τη δικαιοσύνη και συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
